Vệt bài “36 kế dạy học thụ động” này chủ yếu để phục vụ trí tưởng tượng của giáo viên.

Thầy Kim vốn là người lười nhác, khi đi dạy, thầy không muốn nói nhiều, vừa mệt, lại khiến sinh viên buồn ngủ. Thầy bèn nghĩ ra kế để cho sinh viên đứng lên giảng bài, vừa đỡ phải hoạt động, lớp học vui hơn, mà kết quả thì lại khả quan chả  kém lúc trước giảng bài hùng hục.

Bắt đầu với môn học, thầy chỉ ra kì vọng của mình: tôi không chấp nhận kết quả học tập kém, và các bạn thì thừa sức đạt Distinction (giỏi) – dễ như bỡn.
Rồi thầy  trưng ra thống kê của nhà nghiên cứu giáo dục Edgar Dale cho thấy:

• cách học dở ẹc nhất là nghe giảng
• dở ẹc thứ nhì là cắm đầu vào đọc sách
• tốt hơn là đọc sách rồi đem ra cãi nhau
• tốt nữa là bắt tay giải quyết bài toán chính mình vướng phải
• tốt nhất là dạy nhau cái mình biết.

Thầy bảo: “Tôi sẽ để các bạn học kiểu tốt nhất”. Cả lớp cứ há hốc mồm.
Rồi thầy thuyết trình bài đầu tiên. Hai mươi đứa thì hai mốt đứa mắt trợn ngược không hiểu gì. Lòng bảo dạ: phen này phải tự lao đầu vào học không thì toi cái tám trăm đồng Mĩ kim (phí cho một môn học).
Thế là theo kế hoạch của thầy, cả lớp phân làm bốn nhóm, mỗi nhóm đọc trước một chương, giảng lại cho các nhóm khác, thiết kế bài tập cho các nhóm khác làm, chấm bài và gửi lại cho thầy đánh giá. Tất nhiên là cả bài tập lẫn nội dung slide đều phải qua tay thầy duyệt và comment trước. Cứ thế xoay vòng cho hết cái chương trình của môn học.

Trong máy của thầy thấy có cả đống slide và bài tập đều do bọn sinh viên chuẩn bị giảng lại cho nhau. Cái nào cái nấy chất lượng đều ngon lành cành đào cả, vì phần lớn đều đã được thầy điều chỉnh đôi ba lần cho nuột.

Ảnh: JHU.edu

Trong đề cương của thầy mỗi nhóm phải hoàn thành một dự án. Đầu giờ học, các nhóm có 15 phút để kiểm tra tiến độ và các khó khăn của mỗi dự án. Rồi comment lẫn nhau. Không khí rất sôi nổi, và hiếm khi thấy sự chểnh mảng trong các nhóm vì project có khối lượng công việc không nhỏ, không làm liên tục thì cuối kì tha hồ mà hộc hơi làm bài thi bù.

Sau mỗi buổi học khoảng một tiếng, thầy đưa bài quiz nhanh, khoảng 10 phút. Đứa nào không làm được 8/10 (đủ để được điểm distinction) câu thì phải làm bài tập lớn bổ sung. Sợ vất vả, đứa nào đứa nấy phải mài đũng quần ở thư viện, đọc kĩ giáo trình, làm bài tập sơ cua trước khi đến lớp. Trong lớp chỉ có một tiếng nên đứa nào cũng chăm chú, tham gia tích cực vào bài giảng và các hoạt động trên lớp. Do bạn mình giảng bài nên đứa nào đứa nấy mạnh dạn hỏi han, comment tùm lum lên. Kết quả là hôm nào cũng chỉ hai ba đứa phải làm bài tập làm thêm (gọi là Student Learning Assignment – vừa phải làm, vừa phải chấm cho nhau, nếu chấm điểm thấp thì phải ghi rõ vì sao thấp, cách để nâng điểm).

Kết quả thi cuối kì môn ấy, tổng hợp lại các điểm quiz, điểm project và điểm thi cuối kì, toàn điểm  DI (Distinction – Giỏi) và HD (High Distinction – Xuất sắc) cả. Tuyệt nhiên không đứa nào trượt. Hoàn toàn thỏa mãn.

Còn thầy Kim thì mãn nguyện, vì vừa nhàn sức, học sinh lại cho điểm GPA cao.

Học xong môn Ethics, nói với thầy Will: em tính sẽ đi dạy Ethics thầy ạ. Thầy dứ dứ cốc bia rồi tợp phát sung sướng.

Học xong môn Marketing Management, mệt muốn chết nhưng trong đầu vẫn nghĩ: làm sao để xin thầy Trí cho một chân dạy Ethics, kể cả phải cạnh tranh với bác Nam già indipill.com.

Hôm nay, chém gió về MOOCs, về viễn cảnh ngày tận của University, lại muốn làm thầy.

Và lại là Ethics. Ham quá rồi.

Các ngành kinh doanh dần chuyển dịch từ sản phẩm sang dịch vụ, tư duy từ product-dominant logic, sang service-dominant logic. Ngay cả khái niệm sản phẩm cũng đã thay đổi. Không đơn thuần là vật sờ nắm được có chức năng gì đó, mà còn là tổng thể của cả cách sử dụng nó, trong tương tác với người dùng. Tức là dịch vụ kèm theo.

Như Marry Poppendieck từng nói về LeanThinking: phần mềm là một hệ thống. Khi ta nói phần mềm, tức là ta nói tới cả cái phần cứng cài lên nó, và người sử dụng nó. Cả cái “hệ thống” đó quyết định phần mềm đó tốt không, rẻ không, hấp dẫn và hiệu quả không. Chứ bản thân cái phần mềm đó chỉ là phần nhỏ của câu chuyện.

Chuyện của một cái Galaxy Note 4 giống hệt: người ta không mua cái máy có cấu hình bốn hay tám lõi, RAM 3Gb chạy Android KitKat. Người ta mua một trải nghiệm chiếc máy có thể xuất hiện mọi tình huống trong cuộc sống: thay cuốn sổ khi đi họp, thay quyển sách lúc chờ xe, thay cái máy tính khi trả lời nhanh vài cái email, thay cuộn giấy khi phác nhanh một cảm xúc bằng bút stylus siêu nhậy, thay chiếc máy ảnh DSLR khi bất chợt thấy cảnh đẹp mê tơi, và nhiều nữa. Những trải nghiệm đó được đem bán, phát sinh giá trị khi người dùng tương tác chứ không có sẵn khi máy rời xưởng, và ăn sâu vào “văn hóa” của người sử dụng, đã dùng rồi rất dễ nghiện và khó rời bỏ. Mua trải nghiệm, là mua một thứ không định giá được. Vì thế mà giá bán của Note 4, hay của iPhone 6 thật rất cao so với trị giá phần cứng của bản thân chiếc máy.

Chuyển sang chuyện giáo dục. Nếu coi giáo dục là dịch vụ, thì có vẻ như chúng ta đang tập trung quá nhiều vào bán “nội dung” chứ không để ý nhiều đến cái “hệ thống” bao quan nó levitra generika indien. Chính là cái “trải nghiệm học tập”, như là “trải nghiệm người dùng” ẩn chứa trong mỗi chiếc điện thoại Samsung Galaxy Note4 kể trên.

Bạn đã bao giờ uống Tequila với muốn thô? Trải nghiệm thế nào?

Chưa bao giờ chúng ta bị bủa vây như bây giờ. Vào Internet tức là ta vừa nhúng chân vào một thế giới giao thoa cả thiên đàng và địa ngục.

Vậy nên cần phải có cơ chế tự phòng vệ. Thật đáng tiếc, không ai được dạy cho cái Cyber Security này. Vì vậy rất dễ bị nhấn chìm.

Trong cái năng nực tự phòng vệ (hay rộng hơn là Cyber Security) ấy, tối thiểu cần có Critical Thinking.

Không có CT, khi va phải một quan điểm, một bài báo trên Internet, ta dễ trở nên hoặc là kích động, thù hằn, hoặc là cả tin, dễ bị xỏ mũi, dễ bị lừa phỉnh và thao túng (manipulate) dẫn đến những hành vi không phù hợp sau đó. 

Trước đây CT có thể không quan trọng đến mức như thế, vì nó không phải là kĩ năng sống còn. Nhưng khi con người tham gia ngày càng dễ, ngày càng sâu, ngày càng ngập ngụa vào cyber world, thì CT là một kĩ năng mang tính sống còn, survival skill, chứ không còn là chuyện nên hay không nên nữa.

Học ngay đi thôi: 

• https://www.coursera.org/course/criticalthinking
• http://www.saylor.org/courses/phil102/
• http://www.criticalthinking.org
• http://www.openculture.com/2014/02/oxfords-critical-reasoning-for-beginners-will-teach-you-to-argue-like-a-philosopher.html
• Và còn nhiều nguồn nữa…

Trên đường đi Hòa Lạc, than vãn với anh Duẩn: “chúng mình lạc hậu quá rồi anh ạ. Ai đời giờ này vẫn nhập môn lập trình bằng C; ai đời dạy lập trình mà cần đến tận 2 năm? Ngoài kia người ta chỉ cần có 12-14 tháng là biến một sinh viên thành lập trình viên, làm ra sản phẩm khoe với đời rồi. Người ta dạy lập trình từ lớp Hai, lớp 10 đã dạy Agile Dev với lại Android/iOS rồi. Lớp 10 đã có App cho lên chợ rồi. Phải như thế thì đến 18-20 mới trở thành Mác miếc, Bin biếc chứ. Tổng thống nhà người ta thì dám can đảm viết đến tận …2 dòng lệnh để khuyến khích cả quốc gia chú ý đến computer science.  Vậy mà giờ này ở trường ĐH tầm cỡ tóp của VN vẫn còn kêu Agile khó với lại trình độ SV có giới hạn. Lạc hậu quá rồi bác ạ”.

Đây kì thực là một cái xét lại của một vụ xét lại. Cái xét lại trước là việc hai anh em tham gia vào một nhóm “review” chương trình đào tạo kĩ sư phần mềm. Dưới trướng của anh Thành Nam, cả nhóm chuyên gia đã cho ra được một cái Curriculum mang mã số SE2015, được mọi người khen là “rất” tốt. Nhưng hai anh em biết thừa, rằng thì là còn lâu cái đó mới khiến chính bọn mình, những người làm chương trình, thanh thản.

L

Cánh Buồm nhận giải văn hóa Phan Chu Trinh, hạng mục “Vì sự nghiệp văn hóa giáo dục”.

Nhưng CB chưa thành công, vì trẻ con nghèo vẫn chưa được học chương trình CB.

Có 2 trường tiểu học (sang chảnh) đã chấp nhận sách Cánh Buồm. Cần 98 trường nữa, 980 trường nữa mới gỡ được phần nào cái mớ bòng bong giáo dục hiện nay.

Nhóm CB và bạn bè chụp ảnh nhân dịp nhận giải PCT.

Có phải cứ nhiều chữ là hay?

Có phải cứ học thật nhiều là tốt?

Có phải người đọc hết tàng kinh các thì sẽ có ích cho xã hội?

Chưa chắc.

Có một khái niệm mới rất hữu ích để suy nghĩ về các câu hỏi này: Béo phì tri thức. Đấy là khi chữ vào thì nhiều mà giá trị ra thì ít. Chữ không được tiêu hóa thành giá trị sẽ tụ lại trong người thành thứ tri thức vô dụng. Người béo phì tri thức sẽ có cảm giác “cái gì cũng biết”, nhưng kì thực lại không làm được việc gì. Người có cả bồ chữ, nhưng có thể lại rất vô dụng. Giống hệt như trạng thái của người béo phì: quá nhiều mỡ thừa.

Kể từ lần đầu tiên sử dụng User Stories trong một dự án (thất bại thảm hại, nhưng cũng kịp đẻ ra một công ty phần mềm) năm 2005, mối duyên tình với Agile của tôi sắp sang năm thứ 10.

Trong 10 năm ấy, tôi đã kịp được trải nghiệm qua hơn chục dự án phát triển phần mềm với các vai trò khác nhau, đào tạo khoảng hai ba trăm sinh viên và từng ấy số chuyên viên/quản lí sử dụng Scrum và các Agile practices. Cũng đã kịp cùng đồng đội mở ra HanoiScrum, phát triển AgileVietnam với những hoạt động sôi nổi, những hội thảo AgileTour, AgileRetreat, ScrumDay, Lean Mindset Workshop…, xây dựng một kho tri thức khiêm tốn bằng tiếng Việt trong lĩnh vực Agile cho người Việt, và đặc biệt là đã có dịp thử nghiệm ý tưởng Agile vào lĩnh vực đào tạo. Thật là những công việc vô cùng thú vị. Thú vị hơn, chính là cộng đồng Agile tuyệt vời với những giá trị được chia sẻ khắp toàn cầu, như chính bà cụ Mary Poppendieck từng nói với tôi “cộng đồng Agile ở đâu cũng thế, thật là hết ý “.

Dời xa Agile trong gần 1 năm quả là một thời gian ngừng nghỉ hơi dài.

Giờ thì tôi đã quyết định trở lại với một sáng kiến nhỏ: một “trường học” Agile phong cách mạng xã hội, ngay trên Facebook, để lan tỏa các giá trị và công cụ Agile ra xa hơn cộng đồng phần mềm, tới tất cả mọi người. Địa chỉ ở đây: https://www.facebook.com/agilemindset. Hy vọng sẽ được mọi người đón nhận nồng nhiệt.

Đây quả là một khởi sự đầy hứng thú!

My Agile Journey

 Học tập là chìa khóa để con người trở nên khác biệt, có bản sắc và mở rộng khả năng sáng tạo và cống hiến. Đó cũng là chìa khóa để một doanh nghiệp không ngừng lớn mạnh về năng lực, đóng góp vào sự phát triển chung của tổ chức. Trong nền kinh tế tri thức, nguồn nhân lực chất lượng cao và tài sản tri thức (knowledge assets) là nguồn lực quan trọng bậc nhất tạo nên sức cạnh tranh của cá nhân và tổ chức. Thậm chí có người, như chủ tịch của Analog Devices Strata, từng nhận định “Tốc độ học hỏi có thể là lợi thế cạnh canh bền vững duy nhất.

Tạo dựng một tổ chức học tập chính là một bước đi chiến lược trong việc thúc đẩy luôn luôn mở rộng đường biên tri thức và năng lực của tổ chức hướng đến các tầm nhìn của tổ chức. Hơn thế, việc hướng tổ chức thành “tổ chức sáng tạo tri thức” sẽ giúp tổ chức không ngừng gia tăng tài sản tri thức, đóng góp vào sự đổi mới và sáng tạo vượt bậc một cách bền vững. Đây là một ý tưởng lớn đáng chú ý. Trung tâm của ý tưởng này nằm ở câu nói của nhà thông thái quản trị Peter Drucker “Cần một học thuyết  đặt tri thức vào trung tâm của sự  thịnh vượng”.

Chúng ta sẽ lần lượt đi qua bốn mức độ cơ bản của một tổ chức học tập: cá nhân học tập, nhóm học tập, tổ chức học tập, tổ chức sáng tạo tri thức.