1.

Vịt bầu hỏi thiên nga: chú cho anh hỏi “chúng ta sống để làm gì nhỉ”?
Thiên nga: chú hỏi thế làm quái gì, đằng nào chả bị sáo măng!

2.

Lợn mán hỏi vịt cồ: Anh nghe đồn chú đi học MBA xịn, anh đang đi tìm người đồng sáng lập để kinh doanh. Anh với chú cùng làm nhé!
Vịt cồ: Nhất trí cao! Ta chẳng có gì ngoài vốn tự có. Dạo này dân Hà Nội đang chuộng lợn mán, mở nhà hàng lợn mán là nhất, ta xung phong làm đầu bếp cho. Lấy công làm lãi hehe.

3.

Chim sẻ hỏi đại bàng: sao chú mày lông bông thế, bay trên mây suốt ngày?
Đại bàng: chú mày nhầm, tối nào anh chả về ngủ với vợ. Chắc lúc ấy chú không nhìn thấy keke

4.

Chim sẻ lại hỏi đại bàng: theo chú mày thì người lớn phải cố mà học iPad để theo kịp tốc độ dùng đồ công nghệ của trẻ con hay là cấm tiệt đi cho nó đỡ rách việc?
Đại bàng: Cấm tiệt cấm tiệt! Cái thứ ấy nguy hiểm lắm. Anh còn không biết cách cai nghiện thì tuyệt đối không nên để trẻ con zây vào.
Chim sẻ: Ơ thế hóa ra là “gọt chân cho vừa giày à?”. Như thế là kéo lùi sự phát triển của xã hội đi một thế hệ đấy.
Đại bàng: Ơ! Thằng này đễu!

5.

Hổ Báo hỏi Cáo Chồn: Anh không thể hiểu được, tại sao anh nhập khẩu toàn bộ khung chương trình đào tạo của trường Cờ-Mu (Carnegie Mellon University), lại còn mua cả giáo trình gốc bản quyền mà cả chục năm nay học sinh ra trường vẫn bị chê dốt?
Cáo Chồn: Anh chưa thấy ai hỏi ngu như chú. Thế mà cũng phải hỏi. Vì chú ở Hà Nội chứ có ở Pittsburgh đâu.

Đây là một cuốn sách quan trọng đối với người làm giáo dục, đổi mới.
Thần kì Nhật bản và cách làm của người Nhật luôn là một chủ đề thú vị và đáng tìm hiểu đến nơi đến chốn. Cuốn này, cùng với “Khuyến học” và “Phúc ông tự truyện” của Yukichi mang đến cho chúng ta một cái nhìn sâu sắc và đầy cảm xúc trước công cuộc Duy Tân kì diệu của nước mặt trời mọc hơn một thế kỉ trước.
Khác với nhiều nhận định hiện nay về yếu tố thành công quyết định nhất tới cuộc Duy Tân là từ giáo dục hoặc từ một đấng minh quân có tên Minh Trị, một “người bên trong Duy Tân” – ngài Oukuma Shigenobu lại có tiếp cận hướng dài rộng hơn hẳn, và đề xuất nguyên nhân cho sự Duy Tân và thành công của nó nằm ở ba yếu tố:
1. Thần đạo (nối dõi thần quốc); 2. Địa lí thuận lợi hun đúc nên người Nhật; 3. Phong kiến (phân quyền kiểu Nhật) mài dũa tài trí nhân dân.
Cả ba yếu tố này thật hết sức đặc sắc Nhật Bản, Việt Nam ta không có. Như vậy xem ra cái sự “đồng chủng, đồng văn” chỉ là cái vẻ bề ngoài? Cái việc gán cho chúng ta một “dân tộc ăn đũa” để so với dân tộc Nhật Bản “cũng ăn đũa” liệu có là một sự “thấy sang bắt quàng”?
Cho nên, khi đặt vào bối cảnh thiên-địa-nhân-lịch-sử Nhật Bản thì người ta có thể thấy cái sự Duy Tân ấy khó lòng mà lặp lại ở một quốc gia khác. Cái “phần mềm Duy Tân” rất kén “phần cứng” để cài đặt. Người Nam ta suốt một trăm năm nay ngưỡng vọng Minh Trị Duy Tân, thậm chí định bắt chước nó, nhưng hình như ít nghiên cứu về nó, và ít thấy rằng không thể lặp lại nó?
***
Có một sự việc được tác giả Đào Trinh Nhân nhận xét rất thú vị ở cuốn sách xuất bản năm 1936 này, đó là “công phu giáo hóa” (để chỉ giáo dục) của Nhật khi Duy Tân gặp không ít khó khăn, gian khổ nhưng những người làm giáo dục không ngừng tiến lên phía trước, kể cả việc phải đổ máu; ngay cả khi trường công trường tư đồng loạt đóng cửa vì biến loạn xã hội thì trường Keio của người-đổi-mới Yukichi vẫn không bỏ một giờ học trong khi sĩ số cả trường chỉ còn 18 mống. Cái tinh thần ấy, phải gọi tên là “tinh thần Nhật”. Nước Nam ta hình như không có?
***
Liên quan đến đổi giáo dục, tác giả họ Đào còn cung cấp một cái nhìn sâu sắc tài tình: nước Nhật dạo ấy không chỉ có việc “chính phủ giáo hóa” – tức công cuộc làm giáo dục của nhà nước, mà còn có “dân gian giáo hóa” – tức người dân tự giác mà đổi mới cái sự giáo dục (cái mà ngày nay chúng ta có thể gọi tên là “xã hội dân sự” tham gia cải cách giáo dục). Ông nhận xét: cái sự “dân gian giáo dục” ấy mới mạnh mẽ, rộng khắp và tác động chính tới sự chuyển biến của giáo dục Nhật Bản 30 năm Duy Tân và về sau nữa. Một trong những người từ cái khu vực dân sự ấy, ông Yukichi dù chưa từng làm “quan to” nhưng còn to hơn cả triều đình trong sự tác động tới sự thay đổi tư tưởng của cả một dân tộc.
Liệu nhận xét có giúp ta đề xuất thế này: cái việc xung phong liều chết của nhóm Cánh Buồm là cần phải được hoan nghênh, để còn nhiều nhóm khác nữa ra đời, để cho cái nền “dân gian giáo dục” phát huy hết sức mạnh của nó; còn cái “chính phủ giáo dục”, cần biết rõ đâu là “lợi thế” của mình, đâu là “năng lực cốt lõi” của mình để tập trung làm đúng việc, tránh lan man?

PS. Trang wiki tiếng Việt khi viết về cuộc cải cách này còn sơ sài quá. Mục “Giáo dục” thậm chí không có. Còn tên tuổi ngoài ông vua và mấy ông quan ra thì tuyệt đại đa số không thấy có chút gì chuyển biến từ dưới lên, đặc biệt là cái “dân gian giáo dục” như Đào tiên sinh đề cập.

Hai ông bạn thân K và T tranh luận với nhau về việc làm sách giáo khoa rất ác. Mẩu ngắn dưới đây chỉ là một đoạn đáng chú ý:

K: Tôi đố ông viết được “trăm năm trong cõi người ta” bằng chữ Nôm đấy

T: ??

Một bạn hỏi tôi – “Development Team are cross-functional” hiện tại em đang hiểu là “Nhóm phát triển sản phẩm sẽ bao gồm các thành viên đến tức các phòng ban, bộ phận khác nhau trong tổ chức/công ty” thay vì là “Nhóm liên chức năng”. Em được biết, PMI trong cuốn Project Management Body Of Knowledge(PMBOK) chia mô hình tổ chức ra làm 3 loại chính: Functional, Matrix và Projectize. Trong đó, mô hình tổ chức Functional là mô hình chia nhân sự theo phòng/ban(functional/department) vậy thì cross-functional có thể hiểu là những nhân sự đến từ nhiều phòng ban khác nhau không ạ?

Xin trả lời ngắn gọn:

Cross-functional team thực ra không phải là khái niệm đặc trưng của Scrum. Nó là một khái niệm trong tổ chức quản lí nói chung. Nó ám chỉ một nhóm có đủ các thành viên với các kĩ năng cần thiết, đầy đủ để có thể được trao quyền toàn bộ trong quá trình phát triển sản phẩm. Nếu nó không có đủ năng lực và khả năng ra quyết định cần thiết liên quan đến sản phẩm thì sẽ luôn luôn phải chờ để  “phê duyệt” hoặc “xem xét”. Có thể tổ chức cross-functional team bằng cách lấy các thành viên từ các phòng ban, nếu hiện nay công ty đang tổ chức dưới dạng các phòng ban. Nhưng khi tạo lập một cross-functional team như vậy, thì thường là các thành viên này sẽ làm việc toàn thời gian và trách nhiệm với team, Team chịu trách nhiệm giải trình (accountable) chứ không  phụ thuộc sự chỉ đạo gì các phòng ban kia nữa. Có nghĩa là trong một công ty đang tổ chức dạng Functional Department, thì khi phát triển sản phẩm mới, ta vẫn có thể thành lập một Scrum Team và trao toàn quyền cho nó.

Còn các khái niệm bạn dẫn PMBOK, là đề cập đến mức organizational, chứ không phải cơ cấu team. Một Công ty được tổ chức Functional, hoặc Matrix, hoặc Projectized thì vẫn có thể tổ chức các đội dự án theo kiểu cross-functional (như Scrum Team) hoặc kiểu Functional (như trong Waterfall).

______________

Đọc thêm các bài liên quan về cross-functional team:

1. Hiểu đúng về “Liên chức năng”
2. Đẩy, kéo và luồng một sản phẩm

Bữa nọ, chỉ vì “cả gan” nghi ngờ Cánh Buồm dàn dựng để cậu bé Minh đứng lên phát biểu chê trách nền giáo dục nước nhà mà ông bạn đồng nghiệp suýt bị mình từ mặt. Đường đường giải Phan Châu Trinh rồi ai hơi đâu mà đi làm cái trò mèo ấy, nói vậy khác nào coi khinh mình! Nhưng rồi cũng may kiềm chế được cơn giận, phủi bụi cho qua. Người ta vốn sẵn định kiến thế, mình có giận cũng chẳng ra cái trò trống gì.

Bữa nay đọc “Hầu chuyện thượng đế” của nhà thơ Trần Đăng Khoa có bài “Người lớn đâu đã hiểu trẻ em” mình liên tưởng ngay đến chuyện riêng. Rồi miên man nghĩ đủ thứ chuyện khác. Đúng thật, người lớn đâu đã hiểu trẻ em, vậy mà cứ cho mình cái quyền trịnh thượng đánh giá ý kiến các em theo ý mình, và bỏ ngoài tai tất cả những lời thực tâm trong sáng như cổ tích mà đôi khi lại hàm chứa những giải pháp tuyệt vời. Tìm trên mạng thì ra bài viết trên VOV của nhà thơ với tựa đề hơi khác, nội dung thì cơ bản vẫn nguyên. Mời bạn cùng đọc, và suy ngẫm. Nhiều cái giật mình lắm.

Nhóm Cánh Buồm ra sách, mời mọi người cho ý kiến phản biện, đóng góp. Đáng chú ý có bài (từ 2012) của Ngô Tự Lập về dạy văn, khẳng định Cánh Buồm “sai từ vạch xuất phát”. Phạm Anh Tuấn đáp lại ngay sau đó rằng Ngô Tự Lập “nhầm lẫn”. Hiện nay bài phê bình của Ngô Tự Lập thì rất dễ tìm kiếm, còn bài của Phạm Anh Tuấn thì lại không dễ tìm. Dưới đây tôi để luôn hai bài cạnh nhau, đề phòng bạn bè  có hỏi, thì mời vào đọc, rồi chịu khó lướt qua sách Cánh Buồm và tự đưa ra kết luận. Nhớn cả rồi 🙂

Hay là một vài câu hỏi về chương trình đào tạo

Bà ngoại Sun hỏi bố trẻ con: sao lại chuyển Sun sang trường mới xa hơn?

Cho đến tuần trước mình mới biết bà ngoại là người trồng hai cái cây to đùng ở đầu làng: một cây gạo ở gần đường cái lớn, một cây đa gần ao Gáo. Dạo trước chắc bà trồng cây đa ở chỗ đó cốt để có bóng râm cho hố nước tưới cho mấy luống rau trong vườn. Nay thì ruộng đã hoán cải thành đất ở cả, dân Mộ Hạ vào đó ở, nhưng cây đa vẫn còn nguyên, lại thành ra có chút cảnh quan.

Bá Hy, người kể cho mình biết tác giả của hai cái cây kia, nói “bà để lại lộc cho dân làng”. Đúng là lộc theo nghĩa đen.

Tôi về làng ăn cưới, lại được chứng kiến 2 việc rất đáng suy ngẫm liên quan đến mấy chiếc cọc. Việc 1: chiếc xe 45 chỗ chở anh em cùng cơ quan của chú rế từ Hà Nội về ăn cưới va vào cọc chắn ở đầu làng, vỡ hết cả chiếc chắn bùn. Biết không thể vượt qua đành phải thả khách xuống ở đầu làng giữa cái nóng chang chang giữa chiều hè. Khách đi ăn cưới thì áo quần xúng xính, lội nắng đi vào, thật hơi vất vả. Việc 2: chiều hôm sau, do sơ suất của trẻ nhỏ, một xưởng mộc bị cháy dữ dội. Xe cứu hỏa được điều đến kịp thời, nhưng bị tắc ở hai cái cọc chắn vì xe to quá. Phải mất mười lăm phút sau mới đến được hiện trường. Chừng ấy phút đủ để lửa xơi tái cả cái xưởng, suýt chút nữa thì xơi luôn cả nhà hàng xóm, ngay cả khi trước đó cả xóm đã huy động hết xô chậu, vòi nước để dập lửa. Nguyên cớ của sự tồn tại của mấy chiếc cọc kia là như thế này: Chẳng là dân làng hò nhau đóng tiền (chứ không phải tiền nhà nước) để làm đường, đẹp từ trong ngõ ra đến đường lớn. Nhưng xe pháo thấy đường đẹp cứ hò nhau đi qua mà không thèm “đóng một tí phí” nào; xe lại to, chẳng mấy chốc mà đường hỏng, dân làng lại phải làm lại. Thế là hò nhau cấm, cách dễ nhất là đầu mỗi đường xây hai cái cọc bê tông cao năm chục phân, cách nhau hơn hai mét, chỉ đủ xe nhỏ đi qua. Giờ thì mấy chiếc cọc đổ đốn sinh ra phản chủ.