Hồi học cấp ba, mấy đứa bạn gọi tôi là sếp dù không phải lớp trưởng, cũng chẳng bí thơ. Tôi cũng không hãnh diện, không vui gì hơn, cứ kệ. Vào đại học, làm cán bộ đoàn, cũng có đứa gọi là sếp. Thấy quen rồi nên không nghĩ ngợi gì.

Đi làm, rồi cũng lần đầu được làm sếp chính thức. Là chức tổ trưởng tổ giáo viên. Không ai gọi là sếp mà cứ quen gọi “thầy”, riêng có một người hơn mình vài tuổi, cả chuyên môn và đạo đức hơn mình lại cứ luôn miệng gọi mình là sếp. Ngại.

Cũng là lần đầu ấy, một cô bạn đồng nghiệp vốn thân thiết lắm cứ né né mình ra. Hỏi thì bảo “anh làm sếp rồi, em không muốn gần lại có người bảo xu nịnh”. Thế là tôi và cô ấy cứ thế từ bấy giờ đến giờ; quý lắm nhưng không thân. Tôi thăng chức, làm sếp ngày càng to. Đến chỗ to nhất trung tâm thì một đàn anh xã hội lại khuyên “chú chưa biết kinh doanh, phải học đi chứ không thể ỷ lại vào người khác được”. Lúc này tôi cũng biết tự hỏi nhiều hơn “làm sếp phải như thế nào?”.

Việc kinh doanh của tổ chức đi xuống, tôi tham gia vào một đợt tái cấu trúc lớn, mà một trong những kết quả là việc để mình chuyển sang công việc có vẻ vừa với thế mạnh hơn là nghiên cứu và phát triển. Tôi vẫn còn gắn bó với nó từ bấy giờ đến giờ dù có kiêm nhiệm nhiều việc khác nữa. Dù làm RnD, tôi vẫn được làm sếp – một Executive.

Rồi tôi cũng đi học kinh doanh chính quy bài bản thật. Ngày phỏng vấn ghi danh vào chương trình thạc sĩ quản trị kinh doanh của Đại học Hawaii, tôi trả lời giáo sư giám đốc chương trình: “Em muốn đi học vì thấy mình cần hệ thống hóa lại kiến thức, cần học hỏi chính quy bài bản”. Học xong chương trình rất hay ấy, tôi lại không thể dùng chính quy bài bản mà làm việc, vì dùng chủ yếu “võ đường phố” để tham gia vào câu chuyện khởi nghiệp vốn rất mới mẻ với mình. Nhiều lúc tôi tự nhủ: đây mới là học kinh doanh. Đến giờ tôi vẫn thấy mình còn lâu mới tốt nghiệp đại học kinh doanh trường đời. Đúng là thế giới thật là rộng lớn, và có rất nhiều việc hay để làm, rất nhiều cái hay để học.

Tôi dùng sự chính quy bài bản học được và tích lũy được ở tập đoàn lớn để đi dạy các công quy mô vừa và nhỏ để giúp họ trưởng thành mau hơn. Người học chủ yếu là lãnh đạo cấp trung và cấp cao của doanh nghiệp. Kiến thức được đem đến đúng chỗ nên cũng phát huy được chút ít tác dụng. Tôi đi dạy để kiếm cơm, phục vụ công ty, nhưng cũng là tìm kiếm cơ hội học hỏi ở những môi trường khác, con người khác.

Học về lãnh đạo, quản trị nhiều, nhưng tôi bị ám ảnh bởi lời dạy của một nhà quản trị danh tiếng ngoại quốc “nguyên tắc bất di bất dịch và quan trọng nhất của tôi là làm sao sống cho ra người”. Ông ấy viết trong hồi kí “đến 60 tuổi tôi dự định đi học lại về cách sống”.

Cuối thập kỉ trước, học viên hỏi tôi “Em tò mò muốn biết thầy đang học cái gì?” Tôi đáp “Mình đang học lối sống”. Anh học viên ngạc nhiên lắm. Khi ấy một trong những cộng sự thân thiết nhất, cũng là bạn vong niên, người thầy không chính thức của tôi đang lâm trọng bệnh và sớm qua đời; tôi đang suy nghĩ rất nhiều về lối sống, về đạo, the way of life.

Thập kỉ này bắt đầu bằng hai năm Covid và những biến cố tày đình, cả ở quy mô cá nhân, gia đình, công ty và xã hội. Nó như một món quà làm cho các câu hỏi về lối sống trong đầu tôi sáng tỏ ra trông thấy. Tôi bắt đầu hiểu rõ hơn lời dạy của vị doanh nhân già “làm sếp phải mang lại hạnh phúc cho tổ chức, thúc đẩy sự phát triển cộng đồng xã hội và nhân loại”. Từ đó tôi bắt đầu tự nguyện để mình lún sâu hơn vào con đường giáo dục khai phóng, một thứ mà chính công ty của tôi theo đuổi bấy lâu: “Khai phóng tiềm năng con người”. Tôi gặp được tư tưởng của Inamori Kazuo, Peter Drucker, Phan Châu Trinh về đạo làm sếp. Thế là từ chỗ thiết kế chương trình học tập NeoBussiness để các sếp thuần túy học hỏi về chuyên môn kinh doanh, tôi chủ trương xây dựng chương trình học tập cho giới sếp theo triết lí mới: xây dựng những người sếp có hiểu biết sâu sắc và cập nhật về kinh doanh, nhưng còn hơn thế nữa với giá trị cốt lõi Trí-Khí-Đức-Sinh. Chương trình đặt lại tên thành NGE (The NextGen Executive).

Nhiều người sếp, cũng như tôi có khi phập vào đời làm sếp mà thiếu lí thuyết tốt, thiếu nhiều tri thức hành dụng, thiếu cả cái chí khí chiến đấu rực lửa của người làm sếp, thiếu hiểu biết về đạo làm người đạo làm sếp, và khó khăn trong tạo lập kết quả tích cực bền lâu trong thực tiễn. Do đó, The NextGen Executive mang trong mình một lí tưởng dành cho những người sếp đời mới. Đó cũng là câu chuyện tôi đã kể trong ngày khai giảng lớp học NGE đầu tiên mang niềm hy vọng của Trường Quản trị Hiếu Liêm.

Bậc đại học không phải cấp Ba nối dài, nó khác về chất.

Người sinh viên cần được trang bị đủ hiểu biết về môi trường đại học, mục tiêu, cách học tập, lối sống và hành xử trong môi trường học tập; cả những cạm bẫy trong suốt thời gian học đại học nữa. Không phải là “những điều cần biết” sơ sài; cũng không phải là “kĩ năng mềm”, hay “kĩ năng phát triển bản thân” chung chung; mà là những điều căn bản cần phải biết để thành công ở trường đại học.

Đó là xuất phát điểm để đội ngũ Viện Libero ra mắt chương trình nổi bật trong tháng 11.2023: Để thành công ở trường đại học.

Đó là khóa học được kì vọng thay đổi về chất cách tiếp cận đối với việc học ở bậc đại học, với sự dẫn dắt của những chuyên gia thực sự uy tín và tâm huyết với sự nghiệp trồng người. Chương trình góp phần nhỏ bé vào thay đổi hiện trạng “học đại” trong các trường đại học hiện nay, hướng đến một thế hệ cử nhân kĩ sư mới thực chất và thành công bền vững.

Chương trình phù hợp nhất với sinh viên năm nhất năm nhì. Những học sinh khá lớp 11, 12 cũng hữu ích. Sinh viên năm gần cuối mà vẫn còn bơ vơ thì bắt đầu học vẫn chưa muộn (không bao giờ là muộn để bắt đầu lại sự học thật nghiêm túc).

Thông tin khóa học có tại: https://libero.school/course/de-thanh-cong-o-truong-dai-hoc

Thời chiến, thanh niên phải xếp bút nghiên theo việc binh đao. Xong việc, họ phải qua các lớp bổ túc văn hóa để hoàn thiện tri thức phổ thông, tiếp tục tham gia đầy đủ vào xã hội với tư cách công dân và làm nghề. Nhiều chương trình bổ túc kiến thức như thế đã diễn ra trong nhiều lĩnh vực, được thực hiện tập trung hóa nhờ vào nhà nước.

Thời nay, không nhà nước nào lo nổi nhiệm vụ to tát như thế nữa. Việc bổ túc văn hóa thực tế đã trở thành nhu cầu bức thiết đối với hầu hết các lĩnh vực, và nó diễn ra thường xuyên với quy mô rộng lớn hơn do sự biến động của môi trường, xã hội, kinh tế và công nghệ. Người ta vẫn cần bổ túc tri thức để kiếm sống, để phát triển, để hòa nhập, hoặc chí ít là để mình không bị đẩy ra rìa do mất đi tính phù hợp.

Từ đó, việc bổ túc chuyển sang dạng tự bổ túc thông qua sách vở, qua các nguồn thông tin phong phú trên Internet; hoặc thông qua các cơ sở giáo dục đào tạo thường xuyên ngoài chính quy (gọi chung là giáo dục phi quan phương).
Không cứ gì người ít học, kể cả một thạc sĩ đã tốt nghiệp mười năm trước nếu không tự bổ túc, thì sẽ thành người lạc hậu. Không khéo chính những người thành đạt do thành công nhờ các công việc chuyên môn lại thành những người dễ lạc hậu với thời cuộc nhất, nếu như trong suốt thời gian đó anh ta không tự bổ túc cho chính mình những tri thức nền tảng ngoài chuyên môn hẹp để hành nghề.

Ngày trước bổ túc văn hóa diễn ra một lần; ngày nay phải là học tập suốt đời – diễn ra liên tục không ngừng nghỉ cho tới khi không còn làm việc nữa. Sự học là không giới hạn, cả theo chiều thời gian và phổ kiến thức. Một người trưởng thành ngày nay, nhất là những người đang gánh vác những nhiệm vụ quan trọng, các giám đốc đời mới, các nhà quản lí, các nhà giáo, lãnh đạo cấp cao… đều phải nạp vào và vận dụng tri thức, phải làm việc thường xuyên với con người, với các mối quan hệ xã hội, với đổi mới sáng tạo, với các vấn đề đạo đức, với công việc lãnh đạo… Vài năm lại một thế hệ công nghệ mới. Kinh tế tăng trưởng nhanh chóng, cứ một thập kỉ hiện trạng kinh tế – xã hội lại có sự chuyển biến căn cơ mà người nhìn lại có thể không còn nhận ra dấu vết cũ. Môi trường tự nhiên và xã hội ngày càng biến động, và khó đoán định. Học tập hiệu quả và tốc độ ở trình độ cao ngày càng trở thành kĩ năng sinh tồn của số đông, không còn là đặc tuyển của một số ít tinh hoa nữa.

Thực tế của thời đại tri thức ngày nay đòi hỏi mỗi người phải có hiểu biết ngày càng tốt hơn về bản thân, con người, các tổ chức, xã hội, kinh tế, chính trị, công nghệ… Do vậy, một người lao động tri thức nghiêm túc không thể chối từ một lối sống mà học tập suốt đời trở nên thành phần cơ hữu của đời sống hiện đại. Đó cũng là một tiên đề của giáo dục khai phóng đương đại.

Tiền giả định:
1. Nhà điều hành (các cấp) thế hệ mới trong kỉ nguyên siêu thông minh hiện nay phải có trí tuệ, có đạo đức, làm việc bằng cái tâm vị tha, có tinh thần chiến đấu rực lửa vì mục tiêu xứng đáng, dám dấn thân để kiến tạo những đóng góp cho một xã hội tốt đẹp hơn.
2. Thông qua học hỏi, tu dưỡng liên tục trong các hoàn cảnh khác nhau, nhất là trong đời sống và công việc; nhà điều hành có thể đạt được (1)

3. Tất cả người lao động tri thức đều là nhà điều hành, có thể chỉ làm việc một mình, dẫn dắt một nhóm nhỏ chục người, một tổ chức lớn hàng nghìn người, hoặc một siêu tổ chức hàng vạn người hoặc hơn nữa.

Ngôi nhà NGE – NextGen Executive: Là một ẩn dụ để hình dung về con đường phát triển một nhà điều hành thế hệ tiếp theo theo những nguyên tắc được thiết lập ở Tiền giả định.

Mục tiêu là trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình – Một nhà điều hành thế hệ mới.

Theo đuổi các giá trị và phẩm chất cốt lõi: Trí tuệ, Thiện tâm, Tinh thần mạnh mẽ, Đóng góp xã hội.

Có năng lực tốt, đủ để làm việc, dẫn dắt bản thân và đội ngũ chinh phục các mục tiêu có ý nghĩa, vượt qua thách thức khó khăn.

Có hiểu biết nền tảng tốt, để thực hành lối sống học hỏi suốt đời, chủ động thích nghi với thế giới biến động không ngừng; giữ cho mình không bị lạc hậu, và có khả năng đổi mới sáng tạo không giới hạn.

Con đường NGE không phải là con đường dễ đi, nhưng là con đường xứng đáng để mỗi người nâng cấp bản thân lên version tiếp theo.

Chương trình NGE không chỉ là một khóa học, mà là một cái nền tảng (station, platform) để nhà điều hành có được hành trang thuận lợi đi trên con đường của nhà điều hành thế hệ mới của chính mình.

Với cha đẻ quản trị hiện đại Peter Drucker, cảm giác của tôi là biết ơn, có thể đưa lên bàn thờ, kinh ngạc đến hãi hùng, và bực mình. Biết ơn: vì giúp mình phát triển tư duy quản trị không giới hạn. Đưa lên bàn thờ: vì là ông tổ cái lĩnh vực mình đang làm. Kinh ngạc: vì không có cái gì mình cần tìm hiểu mà ông ấy chưa viết cả. Hình như không có một guru quản trị nào lại không tôn Drucker lên làm guru cả. Mặc dù ông ấy rất ghét bị gọi là guru, nhưng cả thế giới tôn ông làm bậc thầy. Bực mình: vì nhiều khi đọc không biết tóm tắt kiểu gì. Đọc 1 chương sách, chỗ nào cũng hay kinh người, không biết bỏ cái gì đi. Rất là điên tiết. 

Trong tháng 8-2023, Libero mở cửa đón những học viên khoá mới trong chương trình giáo dục khai phóng cho mọi người. Đây là khoá học thứ ba được tổ chức từ năm 2021 và sẽ tiếp tục mang lại một trải nghiệm tri thức đáng nhớ đối với học viên.

Thông tin chi tiết và đăng kí tại: https://libero.school/course/libero23-giao-duc-khai-phong-cho-moi-nguoi/