Kant có câu trứ danh “Sapere aude!” (Dare to be know/Dare to be wise) để chỉ cái bản chất “khai sáng” (khai minh) của thời đại cùng tên. Người ta dám hỏi để tự mình biết lấy, tự mình tin lấy, thay vì được ấn định chân lí từ kẻ khác. Cơ sở của niềm tin vào tính chân lí phải là minh chứng (evidence) đáng tin, chứ không phải bởi nó được thốt ra từ miệng ai khác.

Đó cũng là lúc người ta bắt đầu với “tự do tư tưởng”, bắt đầu được giải phóng. Đó là thời điểm con người bước ra từ bóng tối ngu muội.

Xem ra Kant đương đại hơn cái vẻ “cổ điển” của ông.

Written by Tấn Dương