Sau khi xem xong một video TED talk hay, học một bài học trên một nền tảng học tập trực tuyến, hoặc thậm chí là tham gia một khóa học trực tiếp, bạn không nên khép lại ngay (kể cả khi bạn đã vượt qua được các bài kiểm tra và nhận chứng chỉ hoàn thành khóa học), mà thực hiện một thao tác “đóng gói” cuối cùng để thực sự kết thúc khóa học. Đó là thao tác viết một bài reflection. Đây là cơ hội tuyệt vời để bạn củng cố lại những kiến thức đã học, lưu nó lại dưới dạng văn bản, và học hỏi sâu thêm, cũng như mở ra một vài hướng đi tiếp theo (học thêm, hoặc đem kiến thức ra áp dụng).
Nếu là một khóa học dài ngày, thậm chí bạn nên duy trì một nhật kí phản tư (Learning Reflection Journal) qua thời gian thay vì để đến cuối mới thực hiện phản tư, thì hiệu quả còn cao hơn nữa.
Dài ngắn tùy bạn, nhưng hãy giữ cho việc này thành thói quen mỗi khi bạn “đi” học, nó không chỉ giúp bạn học tốt hơn từng bài học mà còn giúp cho năng lực tự học của bạn được nâng cao qua thời gian.
Về cách viết, bạn có thể tham khảo hướng dẫn tổng quát tôi đã nêu trong bài “Hướng dẫn Reflection“, nhưng về chi tiết, bạn có thể tham khảo các câu hỏi gợi ý sau như là một dàn ý chung (và có thể dùng như một mẫu – template – nếu bạn “lười”) để thực hành phản tư sau mỗi bài học:
- Những điểm chính yếu trong khóa học là gì? (hãy tập trung vào ý tưởng, khái niệm thay vì từng dữ liệu đơn lẻ)
- Bạn thích nhất, ấn tượng nhất với nội dung nào?
- Mọi thứ có rõ ràng với bạn không? Còn điều gì khiến bạn cảm thấy khó hiểu? Có điều gì đáng nghi vấn không?
- Điều gì là mới mẻ đối với bạn? Nó có khiến bạn thay đổi cách nghĩ về việc gì đó từ trước tới nay hay không?
- Bạn sẽ tìm hiểu thêm về chủ đề này?
- Mô tả ít nhất một mối liên hệ và trải nghiệm cá nhân giữa những gì bạn học được và những gì bên ngoài đời sống:
- Bạn định vận dụng điều gì vào thực tiễn?
Đây cũng chính là các câu hỏi gợi ý mà các nhà quản lí tham gia chương trình phát triển năng lực quản lí và lãnh đạo NeoManager của Học viện Agile vẫn dùng để nâng cao năng lực tự học bằng phương pháp học tập qua phản tư (reflective learning), khi học khóa học online hoặc đọc sách.
Bạn thử dùng vài lần xem.
