DƯƠNG TRỌNG TẤN - Chi bằng học
  • Quản trị mới
    • Sách hay cho Agile Manager
    • Thông tin chương trình NeoManager
    • COVID19
  • Agile
    • Học viện Agile
    • ebook Linh hoạt và Tinh gọn
    • Cẩm nang Scrum: Làm chủ phương pháp năng suất và sáng tạo gấp đôi
    • Sách hay về Lean
    • Sách hay Agile
  • Startup
  • Giáo dục mới
    • Học cách học
    • Dạy tốt hơn
    • Dạy & Học
    • Công nghệ Giáo dục
    • Tủ sách giáo dục cho người đi dạy và thiết kế chương trình giáo dục-đào tạo
  • Đọc sách thông minh
    • ebook ĐỌC SÁCH THÔNG MINH – Hướng dẫn bỏ túi cho người bận rộn
    • Bookstop
  • Tài nguyên chia sẻ
  • About
Quản trị mới
    Sách hay cho Agile Manager
    Thông tin chương trình NeoManager
    COVID19
Agile
    Học viện Agile
    ebook Linh hoạt và Tinh gọn
    Cẩm nang Scrum: Làm chủ phương pháp năng suất và sáng tạo gấp đôi
    Sách hay về Lean
    Sách hay Agile
Startup
Giáo dục mới
    Học cách học
    Dạy tốt hơn
    Dạy & Học
    Công nghệ Giáo dục
    Tủ sách giáo dục cho người đi dạy và thiết kế chương trình giáo dục-đào tạo
Đọc sách thông minh
    ebook ĐỌC SÁCH THÔNG MINH – Hướng dẫn bỏ túi cho người bận rộn
    Bookstop
Tài nguyên chia sẻ
About
  • Quản trị mới
    • Sách hay cho Agile Manager
    • Thông tin chương trình NeoManager
    • COVID19
  • Agile
    • Học viện Agile
    • ebook Linh hoạt và Tinh gọn
    • Cẩm nang Scrum: Làm chủ phương pháp năng suất và sáng tạo gấp đôi
    • Sách hay về Lean
    • Sách hay Agile
  • Startup
  • Giáo dục mới
    • Học cách học
    • Dạy tốt hơn
    • Dạy & Học
    • Công nghệ Giáo dục
    • Tủ sách giáo dục cho người đi dạy và thiết kế chương trình giáo dục-đào tạo
  • Đọc sách thông minh
    • ebook ĐỌC SÁCH THÔNG MINH – Hướng dẫn bỏ túi cho người bận rộn
    • Bookstop
  • Tài nguyên chia sẻ
  • About
DƯƠNG TRỌNG TẤN - Chi bằng học
Agile Mindset, Quản trị mới, Tri thức và Nhận thức

Hiểu biết, khôn ngoan, và sáng suốt

Minh triết thực hành (practical wisdom, Aristotle gọi là phonesis), là sự khôn ngoan được sinh ra từ thực tiễn, để quay trở lại tác động vào thực tiễn với khả năng giải quyết vấn đề tài tình và đúng đắn. Sau đây sẽ gọi tắt là khôn ngoan.

Khôn ngoan không được “học” thông qua tham dự bài giảng hoặc đọc sách, mà được kiến tạo trong quá trình đắm mình vào thực tiễn để giải quyết vấn đề. Nó bao gồm cách ta nhìn nhận tình huống, đánh giá, cảm nhận về, chủ ý đưa ra phép thử và hành động để giải quyết vấn đề. Nếu việc học là để nắm dược dữ liệu và quy tắc (hay quy luật, cũng thế thôi), ta sẽ có được hiểu biết. Vận dụng tốt, trải nghiệm khéo léo ta có sự khôn ngoan. Vừa hiết biết sâu sắc vừa khôn ngoan, và ra phán đoán hiệu quả ở mức cao ta có được sáng suốt.

Khôn ngoan mang trong mình tri thức ẩn (tacit knowledge) chứ không phải thứ được trình bày tường minh để có thể “dạy” được. Nó được sinh ra trong trải nghiệm. Khôn ngoan có tính bối cảnh, vận dụng tình cảm, không phải là quy tắc sơ cứng.

Quy tắc chỉ ra cái tuyệt đối (nguyên lí để làm việc này là gì?), khôn ngoan là về một cái cụ thể bối cảnh hóa (ý định cụ thể của hành động này là gì? có xung đột với điều gì ta đã biết hay không?). Quy tắc là cái khuôn mẫu phải theo. Khôn ngoan là thứ để thử và chỉnh. Quy tắc là lấy búa để đập vào đinh để đóng vào gỗ; khôn ngoan là thích nghi để biết có lúc không nên dùng đinh mà nên dùng mộng mộc. Cái thước gỗ giống với quy tắc, cái thước dây giống với khôn ngoan. Ta thấy nhiều quy tắc ở dàn nhạc giao hưởng, và thấy nhiều khôn ngoan hơn ở ban nhạc jazz. 

Quy tắc không tính tới tình cảm, khôn ngoan là suy nghĩ với trái tim, lòng đồng cảm, sự tương tác với bối cảnh xung quanh để tạo ra giải pháp sáng tạo và vừa khít. Quy tắc là chỉ dẫn cụ thể phi tình huống. Khôn ngoan là sự lựa chọn “khuôn mẫu” (pattern) phù hợp với tình huống cụ thể.

Một chiếc thước linh hoạt, ảnh: thethaothientruong


Con người có thói quen bày thêm quy tắc. Ngày càng nhiều chỉ dẫn. Cho tới một lúc, người ta chỉ nhìn thấy chỉ dẫn mà quên mất mục đích cuối cùng là gì. Người ta làm các chỉ dẫn mà không có hồn. Đến lúc ấy, sự chỉ dẫn lại phản tác dụng. Nó không những không giúp người ta làm việc tốt lên, mà lại làm cho người ta mất đi nhiệt tình.

Quy tắc và phần thưởng là không đủ, không một hệ thống quy tắc chi tiết cỡ nào là đủ; thế giới của ta cần thêm sự khôn ngoan. Cỗ máy chỉ công năng (functionality), con người có mục đích và đạo đức. Phải có thêm chút tâm hồn và trí tuệ gói trong các quy tắc.

Để “bắc giàn” cho người học, giáo viên khôn ngoan (phronetic teacher) “khoe” (show/demo) để đạt được kết quả (mục tiêu), để chỉ ra một cách làm cụ thể (không hẳn là cách tối ưu), để người học nhìn thấy mà bắt đầu bắc chước, rồi lặp lại trải nghiệm để xây dựng trí khôn cho bản thân. Người giáo viên khôn ngoan không “nói” (tell/talk) ra phương án đầy đủ mà không kèm “demo”. Họ chỉ ra để người ta làm được, chứ không ham ‘bình luận về’ một giải pháp mà mình không có trải nghiệm.Giáo viên hay dạy quy tắc và bắt thuộc lòng, giáo viên khôn ngoan tạo điều kiện cho trải nghiệm và dạy “lí thuyết được lồng trong hành động”. Giáo viên thích học sinh mình làm “được việc”, “đạt điểm cao” (performance); giáo viên khôn ngoan còn biết hướng dẫn học trò có được sự thành thục (mastery) thực sự. Giáo viên khôn ngoan chú ý tới mọi học sinh trong lớp chứ không bỏ qua những đứa ‘không thể dạy nổi’, hoặc ‘những đứa có bỏ đấy nó cũng tự xoay sở được’ như một số ‘hướng dẫn’ bất thành văn từ người đi trước.

Nhà quản lí khôn ngoan không “ốp” phương pháp quản lí theo sách vở dù nó nổi tiếng (management fad), mà vận dụng khéo léo cho vừa với tạng của mình và tổ chức để đạt được mục tiêu trước mắt hoặc lâu dài. Anh ta không quên rằng mọi việc đều hướng đến một mục đích duy trì sự năng động của tổ chức và sự hạnh phúc của toàn thể nhân viên. 

Lập trình viên khôn ngoan không nhặt mã lệnh trong sách và gắn đại vào chương trình, mà đẽo gọt cho vừa với thiết kế tổng thể và có chương trình gọn đẹp hiệu quả đối với người dùng.

Nhà thiết kế dân dụng khôn ngoan tạo ra sản phẩm khiến cho người dùng sử dụng đúng như công năng mà họ mong muốn sản phẩm phải có.

Người khôn ngoan thì tìm thấy giải pháp tốt nhất trong sự phục vụ, hướng tới người khác (customer-centric), chứ không phải nhất nhất “theo quy tắc”. Người khôn ngoan, do đó, ‘đọc đời’ nhiều hơn đọc sách. Họ biết khi nào ‘chỉ cần theo hướng dẫn’, khi nào phải ‘bẻ cong’ luật lệ, và lúc nào là lúc phải chuyển hóa , lúc nào phải tạo ra một công cụ hoặc thực tại mới.

Tổ chức quan liêu nhiều quy tắc, tổ chức linh hoạt nhiều khôn ngoan.

Ta cần cả hiểu biết và khôn ngoan, trong một sự cân bằng và linh hoạt để suy nghĩ, làm việc và yêu thương. Một số sẽ muốn mình còn đi xa hơn, trở thành người hiểu đạo và là người sáng suốt. Nó vừa là phương tiện mang đến sự hạnh phúc và đủ đầy; tự nó cũng vừa chính là một sự đủ đầy.


Tham khảo:

  • Practical Wisdom: The The Right Way to Do the Right Thing, Barry Schwartz & Kennet Sharpe.
  • Wise Company: How Companies Create Continuous Innovation, Ikujiro Nonaka & Hirotaka Takeuchi.
  • Nicomachean Ethics, Aristotle
20/08/2021by Tấn Dương
FacebookTwitterPinterestGoogle +Stumbleupon
Quản trị mới, Tổ chức học tập

GrowMind

GrowMind- Một thành viên mới trong mạng lưới Agilead vừa ra đời dưới sự dẫn dắt của CEO Tô Hải Sơn; Nhiệm vụ tự giao là “đồng kiến tạo mạng lưới các công ty tiến bộ và hạnh phúc”. GrowMind đồng hành với doanh nghiệp trên con đường hiện đại hóa.

Trước mắt GrowMind tập trung phục vụ các doanh nghiệp nhơ nhỡ và vừa, đang có sức bật, nhu cầu cần có một hệ thống quản trị tốt, đủ tốt để đảm bảo tốc độ tăng trưởng nhanh và vững trong tương lai. Đây là khu vực mà đội ngũ có nhiều kinh nghiệm thực tế.

Những việc cụ thể GrowMind bắt đầu thực hiện từ cuối 2020, đầu 2021:

  • Tư vấn chuyển đổi doanh nghiệp
  • Tư vấn Chiến lược phát triển nguồn lực thông qua xây dựng Tổ chức học tập
  • Tư vấn Chuyển đổi Agile
  • Tư vấn – Huấn luyện – Triển khai OKR

Một số doanh nghiệp đã tin cậy vào đội ngũ GrowMind và thực hiện những dự án từ vài tháng cho đến vài năm để chuyển đổi tổ chức theo hướng tiến bộ và hạnh phúc. Danh sách doanh nghiệp ngày càng dày lên: HBLAB, Amela, Relipa, Michiisoft …

Ra đời trong bối cảnh Covid, chính GrowMind đang thực hành việc kiến tạo bản thân mình như là một tổ chức kiểu mới, năng động, tiến bộ, hấp dẫn, tinh gọn và linh hoạt.

Thông tin:
– Facebook: https://www.facebook.com/GrowMindConsulting/
– Email: contact@growmind.vn
– Web: https://growmind.vn/

03/06/2021by Tấn Dương
FacebookTwitterPinterestGoogle +Stumbleupon
Agile Mindset, COVID19, Quản trị mới, Tổ chức học tập

Gây dựng tổ chức học tập song song với việc mở rộng doanh nghiệp

Hai công ty cùng điểm xuất phát, sau ba năm tăng trưởng lên cả trăm người. Nhưng sau đó mỗi công ty lại chọn một cách đi khác nhau khi doanh nghiệp mở rộng.

Continue reading
20/05/2021by Tấn Dương
FacebookTwitterPinterestGoogle +Stumbleupon
Quản trị mới, Tri thức và Nhận thức

Paris là gì?

Hôm nay khai giảng lớp NeoManager đầu tiên, mình có hỏi một câu hỏi rất bình thường nhưng có lẽ là rất thú vị.

“Theo bạn, từ Paris gợi lên điều gì?”

Có người bảo “cái hiệu bánh”.
Có người bảo “Tháp Eiffel”.
Có người bảo “Thủ đô nước Pháp”.

Mỗi người sẽ ghi nhớ và ấn tượng với ý nghĩa của một Paris khác nhau.

Mình hỏi thêm có ai biết Paris là một chàng hoàng tử trong chuyện cổ Hy Lạp không. Có người bảo có, phần lớn bảo không.

Nếu một đứa trẻ ở một buôn làng xa xa, chưa biết đến nước Pháp, chưa có tiệm bánh Paris quanh nhà, mới chỉ đọc cuộc chiến thành Troy thì nó sẽ chỉ biến đến một anh chàng đẹp giai tên là Paris thôi.

Hiểu biết trong đầu luôn diễn biến. Giống như Thomas Kuhn từng nói về tri thức khoa học: lớp sau phủ nhận lớp trước, cứ thế tri thức nhân loại tiến lên.

Tri thức trong đầu cũng vậy, mỗi lần tiếp xúc với cái mới, khả năng nó sẽ ghi đè, hoặc thêm vào những tầng nghĩa mới lên một khái niệm đã có ở trong đầu.

Cứ mỗi khi học được một tầng nghĩa mới, ta lại thấy ngày xưa mình hiểu khái niệm đó thật nông cạn. Cứ mỗi khi đọc lại một cuốn sách hay sau mỗi năm, ta lại thấy hình như ngày xưa hiểu chưa đúng. Cứ mỗi khi đọc lại bài viết của chính mình từ dăm bảy năm trước, ta lại có thể cười tủm “sao vớ vỉn ngần kia”. hehe.

30/10/2019by Tấn Dương
FacebookTwitterPinterestGoogle +Stumbleupon
Giáo dục, Sách, Tổ chức học tập

Thư viện trường học

Trường học nào cũng có một cái gọi là thư viện, nhưng nhiều thư viện như lại rỗng sách. Có nơi rất nhiều sách nhưng lại đóng cửa không cho ai vào. Có chỗ nhiều sách, nhưng lại toàn sách không ai đọc được. Đấy đều là thư viện chết.Tôi có dịp ghé qua vài nơi như thế, và cảm nhận nói chung là rất đau lòng.

Continue reading
07/05/2019by Tấn Dương
FacebookTwitterPinterestGoogle +Stumbleupon
Giáo dục, Học cách học, Tri thức và Nhận thức

10K, 5K, 3K, 20h, 20p

luyen tap

Mười nghìn giờ giờ là số giờ luyện tập có chủ đích (deliberate practices) để trở thành “kẻ xuất chúng” trong lĩnh vực của mình. Tác phẩm “Những kẻ xuất chúng” của Malcom Gladwell trích dẫn nghiên cứu của nhà tâm lí học Anders Ericsson về sự phát triển tài năng ở con người. Thực tế là hầu hết chúng ta sẽ không trở thành “kẻ xuất chúng” theo nghĩa “trên đỉnh thế giới”. Nhưng nếu ta tích luỹ đủ số giờ luyện tập có chủ đích thì ta sẽ ở cái đỉnh của riêng mình. Ở đây luyện tập  có chủ đích là luyện tập để nâng cao tay nghề, có mục đích, và có hệ thống chứ không phải là cứ làm việc gì đó bất kì thì được tính vào số giờ tích luỹ. 

Continue reading
20/12/2018by Tấn Dương
FacebookTwitterPinterestGoogle +Stumbleupon
Tri thức và Nhận thức

Biết mình không biết

“Biết thì thưa thốt, không biết thì dựa cột mà nghe.”
“Biết thì nói là biết, không biết thì nói là không biết. Như thế mới thật là biết”.
Đấy là mấy châm ngôn nổi tiếng. Nhưng việc biết là mình biết hay không để mà “dựa cột” nhiều khi không dễ đến thế.

Continue reading

24/06/2018by Tấn Dương
FacebookTwitterPinterestGoogle +Stumbleupon
Tổ chức học tập

Quản trị tri thức dễ thất bại, nhưng thế nào là mới là thành công? 

Không rõ lấy dữ liệu từ đâu, nhưng nhiều ý kiến cho rằng các dự án triển khai hệ thống quản trị tri thức tại doanh nghiệp có tỉ lệ thất bại rất lớn. Có nơi cho là 75%, có người nói lên đến 80%.

Continue reading

13/04/2018by Tấn Dương
FacebookTwitterPinterestGoogle +Stumbleupon
Linh tinh xòe, Tri thức và Nhận thức

Thế giới muôn trạng, con người muôn dạng

Dù muốn nay không chúng ta ai cũng có nhiều căn tính (identity).
Ở nhà có thể là một ông chồng bỏ bê việc nhà, nhưng ở cơ quan lại có thể là một nhân viên cần mẫn.
Ở công ty có thể là một nhân viên chỉ biết làm tròn vai, nhưng ở quán karaoke và các cuộc ăn chơi thì lúc nào cũng tỏa sáng như ngôi sao và leader thực sự.

Continue reading

24/07/2017by Tấn Dương
FacebookTwitterPinterestGoogle +Stumbleupon
Giáo dục, Học cách học, Tri thức và Nhận thức

Người lớn học thế nào

học để khác biệt

Người lớn học thế nào? Việc học của người lớn có giống cách học của trẻ con? Người lớn học tập từ đâu? Điều gì khiến việc học của người lớn trở nên hiệu quả?

Đó hẳn không phải là những câu dễ trả lời.
Động cơ học tập của người lớn có thể phức tạp hơn, đa dạng hơn nhưng những cơ chế để hình thành kiến thức thì có nhiều điểm tương đồng với việc học của trẻ con. Ngoại trừ các phương diện thực dụng, việc học bền vững và chủ động ở người lớn cũng vẫn đòi hỏi những tiền đề như là sự ham muốn học hỏi, cần sự trải nghiệm, và cần thời gian để xây dựng một hệ thống tri thức cho riêng mình.

Continue reading

20/06/2017by Tấn Dương
FacebookTwitterPinterestGoogle +Stumbleupon
Page 1 of 3123»

Sách mới: Tư duy thiết kế cho mọi người

tu duy thiet ke cho moi nguoi

 

Sách mới tái bản: Được việc

Tìm kiếm

ebook: Đọc sách thông minh – Hướng dẫn bỏ túi cho người bận rộn

Sách: Cẩm nang Scrum – Làm chủ phương pháp năng suất và sáng tạo gấp đôi

Sách: Linh hoạt và Tinh gọn

Bài viết mới

Được việc 3.0: Lối nghĩ khác hẳn về công việc hậu đại dịch

Được việc 3.0: Lối nghĩ khác hẳn về công việc hậu đại dịch

Được việc 3.0 bấm nút khởi động

Được việc 3.0 bấm nút khởi động

Sách mới: Tư duy thiết kế cho mọi người

Hiểu biết, khôn ngoan, và sáng suốt

Hiểu biết, khôn ngoan, và sáng suốt

Đọc một cuốn sách thực hành

Đọc một cuốn sách thực hành

Đang được chú ý

Hiểu thế nào cho đúng về “liên chức năng”

Hiểu thế nào cho đúng về “liên chức năng”

Bí quyết đọc sách cho những kẻ thế mà đần

Bí quyết đọc sách cho những kẻ thế mà đần

10 điều ghi nhớ để làm lính cho ra trò

10 điều ghi nhớ để làm lính cho ra trò

[36 kế dạy học thụ động] #1: Cho sinh viên làm thầy

Theo dõi và cập nhật

Chuyên mục

  • Agile Mindset (147)
  • Chuyện đời (23)
  • Công nghệ (14)
  • Đọc (72)
    • Sách (46)
  • Giáo dục (173)
    • Constructivism (4)
    • Học cách học (34)
  • Khác (16)
  • Lean Startup (16)
  • Linh tinh xòe (56)
    • Lan man (26)
  • Quản trị mới (38)
    • COVID19 (9)
  • Tài nguyên (2)
  • Xã hội tri thức (30)
    • Tổ chức học tập (19)
    • Tri thức và Nhận thức (13)

Thẻ

36 kế dạy học thụ động (7) active learning (8) agile (41) agile adoption (6) agile mindset (7) agilemindset (6) agile transformation (5) codegym (36) complexity (4) constructivism (15) Cánh Buồm (4) công nghệ và giáo dục (15) dạy học (4) dạy tốt hơn (24) education (4) giáo dục (26) growth mindset (5) HỌC CÁCH HỌC (9) học (6) học tập (4) học tập trải nghiệm (4) kanban (6) khởi nghiệp (5) lean (14) lean mindset (4) lean startup (8) learning (4) làm lính thật tốt (21) MOOC (5) neomanager (7) năng suất (5) PBL (6) personal kanban (4) productivity (4) reflection (5) scrum (43) seci (6) sách (4) sử kí (5) thuyết kiến tạo (7) tích hợp (10) tản mạn chuyện đọc (10) tổ chức học tập (7) tự học (4) được việc (11)

"CHI BẰNG HỌC"

Subscribe
Đăng ký nhận tin
Đăng ký nhận tin
Loading