Trường học nào cũng có một cái gọi là thư viện, nhưng nhiều thư viện như lại rỗng sách. Có nơi rất nhiều sách nhưng lại đóng cửa không cho ai vào. Có chỗ nhiều sách, nhưng lại toàn sách không ai đọc được. Đấy đều là thư viện chết.Tôi có dịp ghé qua vài nơi như thế, và cảm nhận nói chung là rất đau lòng.

Mười nghìn giờ giờ là số giờ luyện tập có chủ đích (deliberate practices) để trở thành “kẻ xuất chúng” trong lĩnh vực của mình. Tác phẩm “Những kẻ xuất chúng” của Malcom Gladwell trích dẫn nghiên cứu của nhà tâm lí học Anders Ericsson về sự phát triển tài năng ở con người. Thực tế là hầu hết chúng ta sẽ không trở thành “kẻ xuất chúng” theo nghĩa “trên đỉnh thế giới”. Nhưng nếu ta tích luỹ đủ số giờ luyện tập có chủ đích thì ta sẽ ở cái đỉnh của riêng mình. Ở đây luyện tập  có chủ đích là luyện tập để nâng cao tay nghề, có mục đích, và có hệ thống chứ không phải là cứ làm việc gì đó bất kì thì được tính vào số giờ tích luỹ. 

Người lớn học thế nào? Việc học của người lớn có giống cách học của trẻ con? Người lớn học tập từ đâu? Điều gì khiến việc học của người lớn trở nên hiệu quả?

Đó hẳn không phải là những câu dễ trả lời.
Động cơ học tập của người lớn có thể phức tạp hơn, đa dạng hơn nhưng những cơ chế để hình thành kiến thức thì có nhiều điểm tương đồng với việc học của trẻ con. Ngoại trừ các phương diện thực dụng, việc học bền vững và chủ động ở người lớn cũng vẫn đòi hỏi những tiền đề như là sự ham muốn học hỏi, cần sự trải nghiệm, và cần thời gian để xây dựng một hệ thống tri thức cho riêng mình.

Cuốn sách “Linh hoạt và tinh gọn – Nghĩ và làm kiểu hơi hơi khác” này là một thể nghiệm với phương thức xuất bản mới. Thay vì làm một cuốn sách kiểu truyền thống qua rất nhiều khâu bản thảo, biên tập, dàn trang, phê duyệt và in ấn mất hằng tháng trời, kiểu xuất bản số trên LeanPub này có thể rút ngắn thời gian xuống còn một nửa và hơn nữa. LeanPub, nơi mà cuốn sách này được chọn làm nơi xuất phát để đến với bạn đọc, có phương châm rất thú vị ảnh hưởng từ triết lí tinh gọn: xuất bản nhanh hơn, thường xuyên hơn. Đó cũng là tinh thần mà cả cuốn sách này muốn bàn đến: Sự linh hoạt và tinh gọn trong hoạt động của con người. 

Có lần tôi đã viết về những kẻ làm liều. Còn nữa, “những kẻ nói liều”.
Nói liều có phần nào đó giống với những kẻ nói nhiều. Họ nói rất nhiều thứ nhưng thông tin lại ít.
Kẻ nói liều thường không tự định giá được trọng lượng lời nói của mình. Điều này là hiển nhiên vì nói liều tức là nói những cái mà mình không biết. Nhưng vì sĩ diện, vì tinh tướng, đôi khi là để che dấu cái ngu dốt, họ cứ nói để tỏ cái tôi của mình thật cao. Và dĩ nhiên, điều họ nói khó có giá trị đối với người khác. Đôi khi, họ nói cho sướng miệng chứ không nhằm một mục đích gì khác.
Những kẻ nói liều thường thiếu đức tính khiêm tốn. Người khiêm tốn luôn luôn nói ít hơn những gì mình có, những gì mình biết. Họ tuân thủ chặt câu nói của Khổng Tử: biết gì nói ấy, không biết thì bảo là không biết.
Những kẻ nói liều thường thiếu đức tin. Có đức tin thì người ta lại chẳng nói liều, vì lời họ nói do đức tin dẫn dắt. Có đức tin dẫn dắt thì nói sẽ có lô-gích, và cẩn trọng. Vì thế những người hoài nghi tất cả khó lòng kiềm chế được lời ăn tiếng nói của mình. Với họ, chỉ có nghi ngờ, thế thì có cái gì là ghê gớm đâu, có ai ra gì đâu. Ta đây mới là nhất, tôi chỉ tin vào chính mình. Déscarte nói có hai loại hoài nghi: loại để hiểu biết thế giới, loại chỉ để hoài nghi. Loại thứ hai dành cho kẻ hãnh tiến.

Dạo này tôi hơi bị mất tự tin, nhưng càng ngày càng tự tin khi nói “Tôi biết một điều chắc chắn, là tôi không biết gì cả”. Thực ra là học đòi Socrates. Tôi tự tin là tôi cũng không thông minh hơn cụ Socrates, nên nói câu ấy vừa là tinh tướng, nhưng cũng an ủi là mình đỡ liều khi nói hehe.

Chúng ta thường thấy từ Tri thức xuất hiện trong rất nhiều bối cảnh: quản trị tri thức, nền kinh tế tri thức, xã hội tri thức hay người lao động tri thức. Nhưng liệu từ “tri thức” có cùng được hiểu theo một kiểu hay không? Hóa ra câu chuyện rắc rối hơn mức “hiển nhiên” rất nhiều.