Dạo mới tập tọe làm quản lí, mình hay áp đặt tiêu chuẩn cao lên công việc của đồng nghiệp. Mình nghĩ mình làm được thì mọi người cũng phải làm được. Quả là hết sức ngu ngốc.

Cầu tiến hơn cầu toàn. 

Sách này chưa đọc, không biết bên trong có gì 🙂

Một căn bệnh của thời đại này là đọc và xử lí thông tin giới hạn vài trăm kí tự. Lười nghĩ, lười tìm, dán mắt vào News Feed, gì cũng có. Người nào cũng trí tuệ ngời ngời, nhưng là trí tuệ giả tạo.

Thanh niên trẻ nhiều tay cũng gớm, mới hai chục mà đã chém như ông già. Nhiều tay trẻ mơ cũng gớm lắm, tát cạn biển Đông. Như thế cũng tốt. Mơ là tốt. Nhưng thấy ít kẻ xắn tay vào gây dựng và làm cho đến nơi đến chốn. Làm gặp khó là bỏ. Đoản chí kinh.

Có Google, lời giải lúc nào cũng sẵn. Thế là nghĩ chẳng cần tích lũy làm gì. Một hôm màn hình smartphone vỡ, chạm chả nổi, nó nhân dạng tiếng người ra tiếng mèo rên, chịu chết không tìm được thông tin gì.

Đất nước bắt đầu có của ăn của để, rơi vào bẫy thu nhập trung bình, giữ mãi trạng thái trung bình. Thông tin thừa mứa, thanh niên có nguy ngơ giữ mãi trạng thái làng nhàng.

Thanh niên đang tìm động lực ở đâu?

Một người mà mình gọi bằng Thầy, chưa từng đỗ đại học bao giờ lại được một GS TSKH lừng danh cùng ngành tôn đứng lên trên mình, và rất nhiều trí thức tầm cỡ khác gọi bằng đại ca. Ông luôn mồm bảo: “làm gì có ai giỏi, làm đi mới biết được”, “làm đi rồi học, làm mà học, làm thì học”. Cứ ra sản phẩm rồi thì biết giỏi cỡ nào.

Ông sếp mình dạo trước cứ mỗi lần giao nhiệm vụ là bảo “thử thách tiếp theo nhé, chịu khó học là ngon thôi”, và cũng từng rất sốt ruột khi thấy mình không biết cách đếm tiền, mắng như té tát “chú mày chẳng chịu học gì cả”. Nghe mắng thế rất nhục.

Cả hai vị cao thủ đó đều chung một ý tưởng: coi sự học là gốc của phát triển và thước đo cá nhân. Mà cái học này không nằm ở chỗ anh đã “học bao nhiêu ở nhà trường, có bao nhiêu bằng cấp” mà qua thể hiện trong công việc cụ thể, qua sản phẩm làm ra. Một nhân viên có thể mắc sai lầm (vì dốt), cũng có thể lặp lại thêm sai lầm một lần nữa (nếu nó không đến nỗi gây “chết người”), nhưng nếu anh ta cứ mắc sai lầm theo cùng một kiểu vì không chịu học thì rất đáng trách. Không ai dốt bền mãi, chẳng ai khôn tự nhiên hết, phải học mà làm.

Ảnh minh họa, không nhất thiết có liên quan tới nội dung. Lấy từ Internet.

Teambuilding là một quá trình liên tục để gia tăng sự gắn kết giữa các thành viên trong nhóm, từ đó gia tăng hiệu quả cộng tác nhóm nhằm đạt được mục tiêu của tổ chức thông qua các hoạt động ngoài giời vui vẻ và hấp dẫn như karaoke, nhậu, bia hơi, leo núi tập thể, đi picnic cuối tuần …

Hehe.

Hồi bọn tôi còn trẻ con, mẹ có dạy rằng ăn cơm không được để một hạt nào còn sót lại trong bát, ăn không hết là phải tội. Chả hiểu “phải tội” nghĩa là gì nhưng đứa nào cũng biết nghe lời mẹ ăn cho sạch. Đứa nào mà còn phải để mẹ nhắc chuyện ăn uống như thế là thấy xấu hổ lắm. Gần đây nói chuyện phiếm mới hay nhiều bà mẹ của bạn đồng trang lứa cũng dạy như vậy. Có cụ ông U80 cũng nói ngày xưa mẹ cụ “dọa” con bằng câu tương tự: “Ăn hết, không thì phải tội!”. Hóa ra từ xưa tới giờ các bà mẹ Việt đều dạy giống nhau cả.

Lâu nay tôi cố thử tìm xem cái “phải tội” ấy nghĩa là thế nào, nhưng chưa hiểu. . Đành tự bịa, tự thử giải thích theo lối suy diễn: để làm ra hạt gạo, người nông dân phải mất công lắm để lựa ra được thóc giống (giờ thì mua chứ không như ngày xưa nhà nào cũng tự để lại thóc tốt làm giống), ủ mầm, rồi gieo thành mạ, rồi nhổ ra đi cấy, rồi chăm cho cho tới khi trổ đòng, ra hạt, rồi lại thu hoạch, phơi phơi đập đập xát xát ra hạt gạo. Chừng ấy công đoạn diễn ra khoảng trên dưới trăm ngày, mà công đoạn nào cũng phải kĩ lắm, cũng phải một nắng hai sương, đổ mồ hôi sôi nước mắt. Vậy nên hạt gạo trắng được làm ra không đơn giản là một thứ lương thực chống đói, mà là một thứ “ngọc”, tinh túy lắm, thiêng liêng lắm. Phải chăng vì thế mà từng hạt cơm như có tính “tín ngưỡng” ở đó. Nếu ăn mà bỏ phí thì tức là phụ lòng giời đất, phụ lòng những người làm ra nó. “Ăn mà bỏ dở là phải tội” là vì như thế chăng?

Một quảng cáo tiết kiệm ở Canada (Nguồn: Internet)

Nghèo thì phải tiết kiệm. Người nghèo khó dạy con tiết kiệm từng hạt cơm là đúng quá rồi. Nghe nói người Nhật sau chiến tranh cũng tiết kiệm như thế. Họ không chỉ tiết kiệm, dạy con tiết kiệm trong cuộc sống hằng ngày mà còn nâng tầm phát minh ra những cách thức làm việc siêu tiết kiệm mà vẫn siêu năng suất. Ví  như hệ thống triết lí “Tinh gọn” chẳng hạn, nguyên lí hàng đầu của nó là “không để lãng phí”. Văn hóa tiết kiệm ấy không chỉ giúp dân tộc Nhật sống sót và đứng dậy mạnh mẽ sau sự phá hủy của chiến tranh, nó còn ăn sâu vào tiềm thức để trở nên một nét tính cách đặc sắc của người Nhật. Có chuyện thật như đùa, ngay cả khi nước Nhật đã là một nước giàu thứ 3 thế giới, thì họ vẫn là những người không quên nhắc nhở người khác phải sống tiết kiệm: phạt 25 đô la Mĩ nếu bỏ thừa một hạt cơm trong bát(1). Giáo dục ở khắp mọi nơi.

Rõ là Việt Nam không giàu, từ nông thôn tới thành thị. Nhưng đức tiết kiệm thì không phải lúc nào cũng được thể hiện rõ. Ngược lại, những hiện tượng lãng phí thì nhan nhản, nay đã phơi đầy trên mặt báo. Không biết từ bao giờ người ta có cái quan niệm quái gở này ở chốn đô thành: “Ăn phải bỏ thừa một tí mới gọi là sang”. Từ hồi tôi là một gã nhà quê lên tỉnh đã thấy mấy người nói như vậy, cho đến giờ vẫn thấy người ta ứng xử như thế. Có nhiều nhà văn hóa, trí thức đã lên tiếng về việc đó, nhưng hình như tiếng nói còn nhỏ quá so với những ồn ào của tắc đường và nhịp sống vội vã nơi đây. Nên vẫn đầy rẫy những chuyện lãng phí, từ cái nhỏ như hạt cơm trên bát cho tới cái nhà cái cửa, hay thậm chí cả ngàn tỉ đồng ở những công trình lớn tầm cỡ quốc gia. Nay không chỉ có những cái “phải tội” bâng quơ nào đấy, mà giờ còn có cả những cái “phải tội” rõ rành rành “lãng phí của công”, “gây thiệt hại nghiêm trọng”.

Nói như vậy không có nghĩa là toàn bộ dân thành thị hiện nay đều sống lãng phí hết cả. Tôi hay để ý cách ăn phở của mấy người bạn Hà Nội gộc(tạm tính là có 3 đời ở Hà Nội cho nó dễ tìm, chứ cứ tìm dăm bảy đời thì chắc là hết người mà lấy ví dụ mất) thì thấy cái nết ăn phở của họ hay lắm: ăn sạch sành sanh từ cái cho đến nước, không để lại thứ gì. Người rửa bát phở chắc là thích lắm, láng cái là đã sạch. Riêng về khoản này, tôi thấy mình xấu hổ vì không thể bì kịp: do mẹ sinh ra dạ dày đã hơi nhỏ, nên chỉ cố gắng ăn hết cái là đã phải “gác song kiếm”, dù rất muốn noi gương “người Hà Nội thứ thiệt”.   Ghi chuyện này ra đây để nhớ mình hãy còn phải “phê và tự phê”, phải “ra sức thực hành tiết kiệm chống lãng phí” nhiều lắm lắm. Hehe.

——–

(1): http://soha.vn/the-gioi/phat-500-nghin-neu-de-thua-thuc-an-20130217150438248.htm

Chưa bao giờ làng công nghệ thông tin Việt Nam lại có câu chuyện rôm rả như thế về một
game nhỏ xinh cho điện thoại di động: ứng dụng đứng số 1 AppStore trong suốt gần 1 tháng cho tới khi bị chính cha đẻ khai tử, là chủ đề thường trực hằng ngày trên các mặt báo – từ tờ báo hàng đầu Forbes, CNN, the Verge cho những trang lá cải trong và ngoài nước, tin đồn thu nhập 1 tỉ/ngày, cục thuế “hứa” sẽ để mắt đến, quán cafe đánh dấu “nơi này Hà Đông – cha đẻ của Flappy Bird hay lui tới”, tin đồn cha để FlappyBird tự sát bằng súng, phó thủ tướng vời gặp, và hàng loạt tâm thư của cộng đồng gửi cha đẻ của FlappyBird v.v. Hình như FlappyBird còn đã đánh bật các chủ đề về bánh chưng hoa đào và Ngựa đầu xuân trên báo mạng; những hình ảnh con chim ngu ngốc hình như đã khiến các trang lá cải quyết định bỏ hết hết những tấm ảnh hot girl hót ghiếc cởi trần đón Tết.  

Kể không xuể những thứ râu ria xung quanh câu chuyện cổ tích mang tên Flappy Bird.

Người viết bài này cũng tranh thủ câu chuyện còn đang nóng sốt, ngẫm nghĩ với câu hỏi trong đầu “học được gì?”. Phải làm ngay, vì chắc là phải lâu lâu nữa mới có chuyện hay như thế để mà “góp gió”.

1. Thế giới phẳng là có thật, giấc mơ mobile là có thật

2. Thành công không đến trong 1 ngày

3. Một siêu phẩm đến từ sự đơn giản và cá tính

4. Chỗ đứng cho các nghệ nhân phần mềm (software craftsman)

Bản dịch Tuyên ngôn Nghề thủ công Phần mềm

4. Một tưởng tượng tích cực  

Thay lời kết

Năm 2013 đã khép lại hai tuần, nhưng báo chí vẫn dày đặc những “Nhìn lại 2013” với lại “Chào 2014”. Thấy thế đôi tay lại muốn nhảy múa, bụng bảo dạ thôi đành làm phận a dua vậy. Mình thử bắt đầu với 5 việc làm tiêu biểu của Cánh Buồm. Chọn “việc làm” vì Cánh Buồm là bọn chỉ ưa “việc làm” chứ không khoái “sự kiện”; chọn số 5 không giống với chỗ khác (thường chọn 3 hoặc 10 hoặc … 13) vì 5 là số lớp của bậc tiểu học, cũng là số ngón trên mỗi bàn tay mà đồng chí Phờ Tờ  thi thoảng giơ lên mút mút 🙂

1. Ra mắt tủ sách Tâm lí học Giáo dục Cánh Buồm

Định không bình luận gì về việc “vĩ đại” nhất trong năm này. Nhưng đành ghi lại mấy dòng để ai đọc được đỡ bị hẫng.

Việc này diễn ra vào tháng cuối của năm, thậm chí ngày ra mắt sách nhưng không ai nhìn thấy cuốn sách đâu,  lại bị lồng vào trong một hội thảo có cái tên ỡm ờ con cá cờ “Cánh Buồm no giớ thời đại Internet”. Như thế vẫn chưa mô tả hết cái trúc trắc của việc ra đời của tủ sách này. Vị thủy thủ mới nhất của Cánh Buồm, dịch giả – nhà thơ Hoàng Hưng, đã “bị” giao nhiệm vụ dịch Piaget trong tình cảnh không có nhiều hỗ trợ từ sách vở cũng như từ cộng đồng tâm lí học trong nước, đến mức mà khi đi tìm sự trợ giúp lời gợi ý quý giá nhất lại là “tôi nghĩ ở Hà Nội chỉ có một người giúp được bạn”. Nghe tên đồng chí Z kia,  HH tí sặc vì buồn cười. Người lạ lại giới thiệu người nhà. Về kể lại, bọn thủy thủ trẻ cũng cười sằng sặc. Kế hoạch thì đã có từ 2012, việc cũng được giao từ 2012, nhưng phải đến cuối 2013 cuốn đầu tiên trong số các kinh điển của Piaget mới được ra mắt. Hoàng Hưng nổ phát súng đầu tiên, và sẽ tiếp tục tổ chức để tủ sách để nó dày dặn lên qua từng năm.

Chuyện vĩ đại nó nằm ở chỗ này: lần đầu tiên ở Việt Nam có một định hướng dài hơi về tủ sách Tâm lí học Giáo dục để góp gạch làm móng cho ngôi nhà học thuật về giáo dục bằng tiếng mẹ đẻ.

Còn nhiều chuyện hay để kể về việc hệ trọng này. Nhưng thôi, để một phút quảng cáo cho quyển đầu tiên ra mắt sau một năm mang nặng đẻ đau đã. Bìa cháu nó đây:

Mại dô mại dô, sách quý, mua ngay kẻo hết!

2. Cánh Buồm chịu khó lên mạng

Phần trên có nhắc tới cái hội thảo cuối năm ở L’Espace với cái tên ỡm ờ “Thời đại Internet”. Thực tế thì hội thảo đó để giới thiệu ba cuốn cẩm nang sư phạm và tủ sách Tâm lí học Giáo dục Cánh Buồm, thành ra nhiều quan khách đến tham dự cứ théc méc sao lại không có tí nào Internet vậy?

Kì thực 2013 Cánh Buồm rất chịu khó lên Internet, nhờ đó có thêm thật nhiều bạn và người hâm mộ. Tháng 4, bộ sách Cánh Buồm đã được số hóa và có mặt trên Alezaa.com. Trước đó, Cánh Buồm đã dám làm  fanpage Facebook như một kênh trao đổi và kết nối chính trên mạng với xã hội. Quả thực, con đẻ của Mark Zuckerberg đã góp phần cực kì hữu hiệu để Cánh Buồm “lướt” trên đại dương Internet. Nay đã có hơn 2000 Likes, mỗi lần có việc, hàng chục nghìn netizen bày tỏ sự quan tâm. Quả là một tín hiệu đáng mừng.

Ngoài ra, Cánh Buồm cũng thiết lập kênh riêng trên YouTube, tổ chức lại trang nhà theo hướng cung cấp các nội dung hữu ích cho cộng đồng, giúp cho việc tìm hiểu đường lối của Cánh Buồm được đầy đủ và chuyên sâu hơn.

Hội thảo nghe có vẻ như “thời sự” lắm, nhưng lại là để ra mắt những thứ cổ điển.

3. Cẩm nang sư phạm, chuỗi ngày Sư phạm Cánh Buồm và Câu lạc bộ Sư phạm

Hàng nghìn cuốn sách giáo khoa Cánh Buồm đã đến tay người dùng. Nhưng để hiểu và dùng thì lại vẫn còn nhiều thách thức.

Bên cạnh việc biên soạn Cẩm nang sư phạm, Cánh Buồm đã khởi động chuỗi Ngày Sư phạm Cánh Buồm tại 52 Hai Bà Trưng vào các chiều cuối tuần trong suốt sáu tháng cuối năm để cùng nhau tìm hiểu và trao đổi về giáo dục. Từ các các nhà trí thức, các nhà giáo dục, giới truyền thông cho tới các bậc phụ huynh và sinh viên đã cùng nhau tạo ra một diễn đàn thực sự hữu ích để chia sẻ về nỗi ưu tư với giáo dục nước nhà. Đi từ các chủ đề hết sức “Cánh Buồm” như “làm sao lại phải học tiếng Việt” hay “học Văn thế nào?” cho đến các vấn đề về cơ sở tâm lí học giáo dục hay thảo luận về triết lí giáo dục; dù chưa thể đáp ứng được hết nguyện vọng của người tham dự, đặc biệt các vị phụ huynh vốn mong muốn các giải pháp tức thì cho các vấn đề trong gia đình họ, nhưng rõ ràng các nỗ lực “đến với cộng đồng” này của Cánh Buồm cũng tạo ra được sự cộng hưởng không hề nhỏ, giúp cho cái không khí học thuật giáo dục ở Hà Nội bớt đi phần ảm đạm và nhàm chán.

Chợt nghĩ, Cánh Buồm vốn ưa thích chuyện sách vở và thực nghiệm, không khoái mấy chuyện chém gió lung tung, nhưng hình như ở Hà Nội nghìn năm văn hiến này, chẳng có đơn vị giáo dục chính quy bài bản nào có được một hoạt động “chém gió” dài hơi và chuyên sâu như thế về giáo dục. Nên vui hay nên buồn đây?

Những Ngày Sư phạm Cánh Buồm lúc nào cũng ở trong tình trạng thiếu thời gian để cho mọi người được nói, mới biết mọi người mong mỏi một diễn đàn như thế nào.

4. Olypmia đã cho một Trường thực hành

Chủ tịch trường liên cấp Olympia phát biểu thế này “Cánh Buồm thiện nguyện, bọn chị rất hâm mộ, đường lối giáo dục của chúng ta rất gần nhau, thế thì Cánh Buồm đến đây mà thực hành”. Sau một trường Nguyễn Văn Huyên đã đỡ đầu để bộ sách Cánh Buồm được ra đời và thực nghiệm, giờ có thêm một Olympia chấp nhận và góp thêm một bồ gió lớn để Cánh Buồm tiếp tục ra khơi. Thuyền trưởng Phờ Tờ đã chuyển cơ sở từ Hồ Tây thơ mộng về cổng Utopia, chắc chắn sẽ có nhiều việc làm hay nữa.

Bên cạnh việc tự tổ chức các lớp học ngắn hạn cho trẻ em, liệu Olympia liệu có phải là một “trận đánh nhớn” của Cánh Buồm trong mấy năm tới hay không? Hãy chờ xem!

5. Tham gia ngày hội sách quốc gia ở Văn Miếu

Đây là một việc làm hơi khác lạ của Cánh Buồm: tự quảng bá hình ảnh của mình. Nhưng cuối cùng thì cũng dám làm. Cánh Buồm gần như thành ngôi sao của ngày hội sách năm nay: chiếm hẳn một sân khấu để tổ chức hoạt động cho trẻ em với cái banner to tổ bố nhưng cực kì hút mắt; gian sách cũng rất đông người đến thăm, ước chừng khoảng 4000 đôi tay đã trực tiếp sờ vào sách Cánh Buồm và tìm hiểu xem bọn này là bọn nào, sao lại có sách gì lạ thế? Khoảng 5000 cuốn sách Cánh Buồm đã theo chân Tủ sách Nông thôn đi đến các miền xa của đất nước, cũng chừng ấy sách điện tử đã được phát đi miễn phí trên mạng qua chương trình của Alezaa. Diễn giả Phờ Tờ cũng chiếm một chút đất diễn khi có một bài thuyết trình ngắn nhưng thật hay khiến cho một vị đại tá quân đội già không chỉ xin được gặp mà còn móc hầu bao mua ngay một bộ sách cho cháu. Cánh VTV với HanoiTV thì xúm lấy xin phỏng vấn lia lịa. Đứa cháu họ cùng làng của mình đang làm ở một công ty truyền thông và tổ chức sự kiện cho ngày hội sách thì phát ghen lên vì không hiểu Cánh Buồm là bọn nào mà lại hút khách thế, tổ chức chuyên nghiệp thế? Mình cứ bấm bụng cười, “mèo mù vớ cá rán thôi”; hiệu ứng tốt như thế nhưng hình như Cánh Buồm vẫn chưa rút ra được bài học về marketing cho mình.

Cả một sân Thái Học trong Văn Miếu như dành riêng cho Cánh Buồm

Điều hay nhất là, trừ cái việc làm số 5 ra, tất cả các việc kia đều là “khởi đầu”. Tức là “hành trang” cho 2014 thật là “nhiều nhặn”. Vui.